YAHUDİ
FIKRALARI
"Sinagoga gitme alışkanlığı" üzerine
Sitemizin bu bölümünde, bazı seçilmiş Yahudi fıkralarını bulacaksınız.
Gerçek "Yahudi fıkraları", kimilerimizin zaman zaman duyageldiği
ve başkişilerinin "Mişon-Salamon-Rebeka" olduğu, bu toplumu aşağılayıcı
gülünç öykülerden bir hayli uzaktır. Zira onlar kendilerinin değil,
Yahudi düşmanlarının ürünleridir! Ancak şurası kesindir ki, yüzyıllar
boyunca hor görülmüş ve çeşitli kıyımlara uğramış olan bu halk
kesimi, üretmiş olduğu fıkralarda bir yandan kendi yaşam tarzının
özeleştirisini yapmakta, beri yandan onun "hor görülme" nedenlerini
işleyerek Yahudi düşmanlığını da ince bir mizah anlayışı ile eleştirmektedir.
Bugün, sinagoga gitme alışkanlığına değinen birkaç hiciv örneği
görelim:
Herkes
sığar mı?
Kutsal
Şabat akşamını küçük bir Polonyalı ştetl'de geçiren gezgin tüccar
Schmuel Roditzki, sinagogun kapısında rastladığı şammas'a
sorar:
- "Sinagogunuz ne kadar da küçük! Cemaatinizin tümü Şabat duasına
katılamaz ki!"
Şammasın yanıtı çok yalındır:
- "Cemaatimizin tümü Şabat duasına katılsaydı, katılamazdı. Ancak
cemaatimizin tümü Şabat duasına katılmadığı için, tümü katılabiliyor..."
Gelenek
Schmuel
Roditzki ise, duaya katılır. Bir de görür ki, "Şema" duası
okunduğunda, cemaatin bir bölümü ayağa kalkıyor, diğer bölümü
oturduğu yerde kalıyor.
Oturanlar, ayakta duranlara oturmalarını telkin ediyor, ayaktakiler
ise oturanlara kalkmalarını emrediyor.
Schmuel şaşırıp, dua sonrasında hahama giderek sorar:
- "Sizin ştetl'de Şema'da oturmak özel bir gelenek midir?"
- "Hayır, değildir!"
- "Peki, o zaman oturakalanlar, ayaktakilere neden bağırdı ki,
ayağa kalkmak gelenekse??? "
- "Aslında o da bizde gelenek değildir!"
- "O halde gelenek nedir sizde?"
- "Tartışmak...!"
Kuvvetli hafıza
Ardından
Schmuel duaları okumuş olan hazan'a döner:
- "Sizi yıllar önce Kronischek'te de dinlemiştim, Kantor. Sesiniz
halen
de çok güzel!
Ayrıca hafızanıza da
hayran kaldım..."
- "Çok sağolun. Ancak pek anlayamadım; hafızam mı
dediniz?"
- "Evet, evet... Sanırım sekiz-dokuz yıl önceydi - Kronischek'teki
Şabat duasını o güzel sesinizle okurken, aynı yerlerde
aynı hataları yapmıştınız!"
