miniDEV - Farklı Renkler Farklı Kültürler / Yahudi Kültürü / Bayramlar

Tu-Bişvat
Tarımsal takvimin ilk günü olan Tu-Bişvat Bayramı'nda ağaç fidanlarının dikilmesi gelenek haline gelmiştir. Museviler'in "Ağaç Bayramı" olarak kutladığı bu bayram (2001'de 8 Şubat), "Beraha las Frutas" olarak da bilinir. Bu günde meyve yeme geleneği hâlâ sürmektedir.

Purim
Musevilerin, bazı ülkelerde festival boyutları kazanan bu bayramından bir gün önce, özellikle Ester ismini taşıyanlar oruç tutar. Mordehay'ın yeğeni Ester, Kral Ahaşveroş tarafından beğenilerek kraliçe ilan edilir. Kralın veziri Aman, önünde diz çökmeyi reddeden Yahudi kavmini imha etmek için kralı ikna etmeye çalışır. Kraliçe Ester, bu durumu önlemek için kavminin üç gün boyunca oruç tutmasını ister. Kendisi de oruç tuttuktan sonra kralın huzuruna çıkarak Yahudilerin öldürülmesini engeller. Böylece Adar ayının 14. günü bayram ilan edilir (2001'de 9 Mart).

Pesah
"Pesah" kelimesinin sözlük karşılığı "üzerinden geçmek, atlamak"tır. İsrailoğulları'nın yüzyıllar önce Mısır'daki esaretten kurtulmaları anısına kutlanır. Tanrı, İbraniler'e eziyet eden Mısır halkını cezalandırmak için her ailenin ilk çocuğuna felaket yağdırdığında Museviler'in evlerini atlamıştı. Bu anıyı korumak için Musevi ailelerin ilk erkek evladı, Pesah Bayramı arefesinde oruç tutar. (2001'de 8 Nisan). Bugün hâlâ süren Pesah Bayramı'nda "hamursuz" (Matsa) yeme geleneğinin kökü de bu olaya dayanır. İsrailoğulları Mısır'dan çıkarken, hazırladıkları hamurların mayalanmasına vakit kalmamış, bu yüzden yolda "hamursuz" diye anılan mayasız bir ekmek yemek zorunda kalmışlardır.

Lag Laomer
Lag Laomer'in Musevilerde kutsal bir gün olarak kabul edilmesi birçok tarihi olaya dayanır. Bunların en önemlisi yaklaşık 19 asır önce, zamanın en önemli bilginlerinden Rabi Akiva'nın yetiştirdiği değerli öğrencilerin çoğunun hayatına mal olan ve "Omer" dönemi başında ortaya çıkan bir salgının, bu dönemin 33. gününde aniden son bulmasıdır. Bu tarihi olay anısına, "Omer" döneminin ilk 32 gününde düğün vs. hiçbir kutlama yapılmaz. 33. gün olan Lag Laomer'de ise neşelenmek, evlenmek caizdir. (2001'de 11 Mayıs)

Şavuot
"Turfandalar Günü" ya da "Hasat Bayramı" olarak da kabul edilen Şavuot, ilk tahılın toplanmasıyla başlayıp 7 hafta sonra buğday hasadı ile sona eren 50 günlük dönemin sonunda kutlanır (2001'de 28 Mayıs). Musevilerin bu bayramının önemli özelliği Hz. Musa'ya "10 Emir"in bu günde verilmiş olmasıdır.

Tişa Be-Av
Birinci Beth Amikdaş'ın Babilliler, İkinci Beth Amikdaş'ın ise Romalılar tarafından yıkıldığı gün olan Av ayının 9'u (2001'de 29 Temmuz), Museviler'in matem günü olarak kabul edilir ve iki günbatımı arasında oruç tutulur.

Roş Aşana
Musevilerde yeniyıl bayramı olarak kutlanan Roş Aşana (2001de 18 Eylül), Tanrı'nın huzurunda bütün günahlardan arınılan gündür. Bu günde dost ve akrabaların yeni yılları kutlanır. Dargınlıklar biter. Biraraya gelen aileler, aile reisinin söylediği "Kiduş" ile yeni yıla girerler.

Yom Kipur
Dini bayramlar arasında özel yeri olan Yom Kipur'da (Büyük Oruç Günü), Museviler iki gün batımı arasında aralıksız oruç tutup dua eder (2001'de 27 Eylül). Oruca başlanan gece "Kal Nidre" (Adaklar) okunur, yerine getirilmeyen vaatlerden ötürü Tanrı'dan af dilenilir.

Sukot
Museviler tarafından, İsrailoğulları'nın yüzyıllar önce çölü geçerken çardaklarda yatıp kalkmalarının anısına kutlanır (2001'de 2 Ekim). "Hasat Bayramı" olarak da bilinen Sukot'un en önemli simgeleri, Suka (çardak) ile Lulav adı verilen ve çeşitli bitkilerden oluşan bir demettir. Lulav'ın bayram günü sabah duasında elde tutulması Sukot'un bir özelliğidir.

Hanuka
Asırlar önce Matatyau Ahaşmonay ve beş oğlu, Kudüs şehrinde eski Yunanlılar tarafından kapatılan Kutsal Mabed'in (Beth Amikdas) yeniden açılmasını sağlarlar. Bu arada mabeddeki kandilin (Menora) yakılması için sadece bir günlük yağ bulunabilir. Ancak bir mucize gerçekleşir ve kandil sekiz gün boyunca hiç sönmeden yanar. Museviler'in, Kislev ayının 25. günü (2001'de 10 Aralık) başlayan Hanuka (Işık) Bayramı, bu olaya dayanır. Sekiz gün boyunca her gün mum sayısı birer tane artırılarak yakılan Hanukiya (dokuz kollu şamdan), bayramın önemli bir simgesidir.

Geri