Azınlık Sorunları Tartışıldı
Ermeni Katolik, Keldani, Latin Katolik, Süryani Ortadoks, Rum Ortadoks, Ermeni, Süryani Kadim ve Musevi azınlıkların temsilcileri, İstanbul'da bir araya geldi. Valilik'teki toplantıda 1936 Beyannamesi nedeniyle azınlıkların uğradığı zararlar tartışıldı.

İstanbul Valiliği'nde, 25 Ekim günü saat 10'da "Azınlık Sorunları" başlıklı bir toplantı yapıldı. İstanbul'daki tüm azınlık temsilcilerinin katıldığı toplantıda, azınlık sorunları ve çözüm yolları tartışıldı. Toplantı sonunda, konuşulanların yazılı bir rapor haline getirilmesi kararlaştırıldı.

İstanbul Valisi Erol Çakır'ın başkanlığındaki toplantıya, İstanbul Emniyet Müdürü Hasan Özdemir ile, Emniyet Müdürlüğü'nün azınlıklardan sorumlu yetkilileri de katıldı. Ermeni Patrikliği temsilcileri, Vatikan Elçiliği İstanbul Temsilcisi Mons. Georges Marovitc ile Süryanı Kadim Patrik Vekili Metropolit Mar Filiksinus Yusuf Çetin'in hazır bulunduğu toplantıda, Patrik II. Mesrob'u Avukat Diran Bakar ile Avukat Setrak Davuthan temsil etti.

Toplantının Ankara'nın talimatıyla, azınlık sorunlarına çözüm bulunması amacıyla düzenlendiğini belirten İstanbul Valisi Erol Çakır, Ermeni Katolik, Keldani, Latin Katolik, Süryani Ortadoks, Rum Ortadoks, Ermeni, Süryanı Kadim ve Musevi temsilcilerinin sorunlarını dinledi.

1936 Beyannamesi
Toplantıda, "1936 Beyannamesi" yüzünden cemaatlerin uğradıkları zararlar, Latin Katolik Cemaati'nin sahip olamadığı hükmi şahsiyet nedeniyle Hazine'ye geçen kiliseler sorunu dile getirildi. Ayrıca, tapuda malik hanesi açık bırakılan taşınmazların da azınlıkların elinden çıktığı, din adamı yetiştirilemediği, Rum Patrikliği'nin Heybeliada'daki Ruhban Okulu'nun yüksek eğitim veren bölümünün açılması gerektiği anlatıldı.

Hükümet nezdinde çözüm Ermeni Patrikliği adına konuşan Av. Diran Bakar ve Av. Setrak Davuthan ise, Ermeni Patrikliği'nin ve çeşitli vakıfların bugüne kadar çeşitli hükümetlere sorunlarıyla ilgili raporlar sunduğunu ancak sonuç alamadıklarını belirtti. Azınlık sorunlarının hükümet nezdinde çözüme kavuşturulmasını isteyen Bakar ve Davuthan, azınlıkların karşılaştığı sorunları şöyle özetlediler:

1. Gayrımenkul hukukundan kaynaklanan sorunlar:
* Mal edinememe (vasiyetle veya sağlar arası muamelelerle)
* Edinilen malların elden çıkışı
* Tapuda vakfı adına tescilli olmayan taşınmazlara vaziyet ve mahluliyet kararlarıyla el konulması

2. Seçim hukukundan kaynaklanan sorunlar:
* Mahalli vakıf yönetim kurullarına başka semtte oturanların seçilmelerinin engellenmesi

3. Eğitim sisteminden kaynaklanan sorunlar:
* Cemaat okullarına kayıt zorlukları
* Cemaat okulları yabancı addedilip, "Türk Müdür Başyardimcisi" adı altında bir görevliyle ayırım yapılması

4. Din adamı yetiştirme sorunu:
* Bu sorun, YÖK tarafından her dinin kendi mensubu öğretmenlere tedris edilecek özel üniversite bölümleri kurularak giderilebilir.

Türkiye ve Yunanistan'ın uygulaması yanlış
Bakar ve Davuthan ayrıca, "mukabele-i bilmisil" yani "karşılıklılık" ilkesinin vatandaşlara değil, ancak yabancılara uygulanabileceğini belirterek, Türkiye ve Yunanistan'ın bu konudaki uygulamalarının yanlışlığına değindiler. Siyasal iktidarın, 1936 Beyannamesi'ne Yargı erkinin verdiği anlamı genişlettiğini belirten avukatlar, "Beyannamede olmadığı için şunun veya bunun yapılamayacağının benimsenmesi hukuk devleti ilkelerine aykırıdır. Anayasal teminat altında bulunan mülkiyet hakkına, kanuna dayanmadan sınırlama getirmek anlamına gelir" dediler.

Sadece dinsel azınlığız
Musevi Hahambaşılığı temsilcileri ise, sadece dinsel azınlık sayılmaları gerektiğini vurguladılar, bunun dışındaki her türlü ayrımcılıktan üzüntü duyduklarını belirttiler ve Türkiye'nin varolan sorunlarla Avrupa Birliği'ne giremeyeceğini dile getirdiler.

Hye Tert