



Ana
Sayfa
Demokrasi
Dikkat Çekenler
Önce Demokrasi
AB Yolunda
Haklarımız
Savaşa Hayır
Sivil Toplum
Sivil Anayasa
Minidev'in Amacı
Kültür
K Dergisi
Kültür-Sanat
Çevre
Gey-Lezbiyen Kültürü
L.G.B.T.T Yazıları
Alternatif Tıp
Başucu Yazıları
Cinsel Yaşam
Doğan Cüceloğlu İle İletişim Dünyası
Farklı Renkler, Farklı Kültürler
Süryani Kültürü
Yahudi Kültürü
Ermeni Kültürü
Rum Kültürü
Diğer
Minidev'de yazmak ister misiniz?
Reklamlarınız İçin
İletişim
YAZARLAR
|

Cumhuriyet Dönemi
İstanbul Rumları ve Patrikhane (ve Batı Trakya Türkleri, genel olarak
Müslümanlar) mübadelenin dışında bırakıldılar. Bunun nedeni açık
bir biçimde dile getirilmemiştir. Mamafih iki neden akla gelmektedir:
Birincisi Patrikhane geleneğini (dinsel ve kültürel bir amaçla ya
da politik art niyetle) sürdürmek isteyen Hıristiyan ve özellikle
Hıristiyan Ortodoks dünyanın bir ''cemaat''e gereksinim duyması
ve bu yönde ağırlığını koyması, ikincisi İstanbul Rumlarının mallarının
yüksek değeri yüzünden tazmin edilmesinin zorluğu.

Resmi devlet istatistiklerine göre 1924'te l.000.000'luk
İstanbul'da 280.000 Rum vardı; Rumlann bir bölümünü 1914-1922
arasında kente sığınanlar oluşturuyordu. 1927'de bu sayı
90.000'e düştü. Aynca 26.000 de Yunan uyruklu Rum vardı.
1934'teki bir değerlendirme 73.000 Rum ve mübadeleye dahil edilmeyen
30.000 Yunan uyruklu Ortodoksun İstanbul'da yaşadığını göstermiştir.
Rumlann nüfusu Cumhuriyet döneminde sürekli bir düşüş izlemiştir.
1994'te sayılan toplam İstanbul nüfusunun binde birinin çok altındadır.

Bu dönemde Rumların yasal statüleri çelişki içeren iki temele
dayandırılmıştır. Lozan Antlaşması'nın azınlıklarla ilgili 37-44.
maddelerine göre eğitim, din, dil konularında özel hakları olan
bir azınlık statüsündeydi; aynı zamanda da (özellikle Medeni
Yasa'yla ilgili 42. maddenin 1926'da uygulanmasına son verilmesinden
sonra) bütün Türkiye uyruklular gibi eşit yurttaş konumundaydılar.

İlişkilerin iyi olduğu dönemlerde (örneğin 1930-1940, 1947-1954,
1959-1964, 1967-1971 gibi) göreli bir özgürlük ve refah dönemi yaşanırken,
iki ülke ilişkilerinin bozulduğu yıllarda (1922-1929, 1955-1959,
1964-1967, 1972-1980 gibi) baskılar altında kaldılar. 1955, 1964,
1974 sonrasında göçün ve nüfus azalmasının bu kriz dönemlerinde
hızlandığı gözlendi.

Atatürk Dönemi
Özellikle 1930'larda gerçekleşen Türk- Yunan yakınlaşması sonucunda
Rumların yaşam koşulları olumlu yönde düzeldi. Anadolu 'yu ziyaret
etmek için izin almak gerekliliği kalktı; Rumların ''etablis'' statüsünde
olmayan çocuklarının ve eşlerinin İstanbul'a gelmelerine izin verildi
ve TBMM'de bir Rum milletvekili yer aldı. Rumlar tarafından ''Atatürk
dönemi'' olarak algılanan bu dönemde ''yurttaş'' kavramı ve Atatürk
sevgisi Rumlar arasında çok yaygındı.

Ancak genel olarak Cumhuriyet döneminde Rumların eşit yurttaş konumunda
bulunmaları, örneğin memur ve yüksek memur statüsünde olmaları,
askeri okula alınmaları ve subay olmaları, yani güvenilip devlet
yönetimine katılmaları kısıtlandı. Zaman zaman kimi çevrelerce bu
azınlık grubuna karşı Türk Ocakları tarafından ''Vatandaş Türkçe
konuş'' kampanyaları, Patrikhane'ye karşı Papa Eftim (Türk Ortodoks)
hareketinin desteklenmesi gibi taciz politikaları uygulandı. Rum
azınlığa karşı resmi konumda olan uygulamalar da oldu.

II. Dünya Savaşı yıllarında 18-45 yaş arasındaki Rum erkekler askere
alınıp 5.000 kişilik gruplar halinde Anadolu'ya çalışma kamplarına
gönderildiler. İşçi Alayları ismindeki bu özel birimlere alınan
''askerler''e silah verilmeyip angaryalarda çalıştırıldılar.

Varlık Vergisi
1942'de gayrimüslimler aleyhine çalıştırılan Varlık Vergisi yasasıyla
Rumların servetlerine el konuldu. Mahalli düzeyde oluşturulan ''takdir
komisyonları''nca ve itiraz hakkı olmadan belirlenen vergilerin
15 gün gibi kısa bir süre içinde ödenmesi istendi. İflaslar kaçınılmaz
oldu; mülk ve eşyalar yok pahasına elden çıkarıldı ve Türklerin
eline geçti. Rum cemaati toptan bir ekonomik yıkıma ugradı. Vergilerini
ödeyemeyenler Aşkale'ye toplama kamplarına sürüldü. II. Dünya Savaşı'nın
Almanlar aleyhine döndüğü 1943 başlarında Varlık Vergisi uygulamasından
vazgeçildi.

Rahat Bir Nefes
1945-1954 arası Rumlar için kısa ama rahat bir dönemdi. NATO çerçevesi
içinde iki ülkenin yakınlaşması ve yumuşayan uygulamalar sonucunda,
Rumlar geleneksel ticaret faaliyetlerini sürdürebildiler, cemaat
içindeki dayanışma ve yardımlaşmadan da kaynaklanan koşullarla,
İstanbul halkının ortalamasının üstünde bir yaşam düzeyi sağladılar
ve 23 ilkokul ve 5 liseli eğitim kurumları, spor ve kültür dernekleriyle
yaşamlarını düzenlediler.

Yeni Göçleri Başlatan Tarih:
6-7 Eylül 1955
Yunanistan'ın Kıbrıs politikasını protesto etmek isteyen ''nümayişçiler''
tarafından, 6- 7 Eylül 1955 gecesi Rumların işyerleri, evleri yağma
edildi, 73 kilise tahrip edildi ya da yakıldı. Kimi semtlerde 200'e
yakın ırza geçme olayı ve kundaklamalar oldu, bir papaz yakıldı,
mezarlıklar tahrip edildi.

9 yıl sonra, 1964'te gene Kıbrıs anlaşmazlığı yüzünden Türkiye,
Yunan uyruklu Rumların oturma iznini yenilememeye karar verdi. Birkaç
ay içinde 8.000 Rum Türkiye'yi terk etmek zorunda kaldı. Ancak bu
kimselerin çoğunun eşleri ya da yakınları Türk uyruklu olduğundan
İstanbul'dan ayrılan Rumların sayısı 15.000'i aştı.

Son büyük göç 10 yıl sonra 1974'te Kıbrıs çıkartması sonrasında,
savaşın doğurduğu heyecan ve ulusçu coşkunun Rumlar arasında doğurduğu
panik yüzünden oldu.
 |
|
|

FARKLI RENKLER FARKLI KÜLTÜRLER

SÜRYANİ
KÜLTÜRÜ

ERMENİ
KÜLTÜRÜ

YAHUDİ
KÜLTÜRÜ

RUM
KÜLTÜRÜ

Tarihçe

Bayramlar
ve
Özel Günler

Büyükada
Rum
Yetimhanesi

İoannis
Papadopulos

Rum
Ortodoks
Patrikhanesi

Rum
Cemaatleri

Rum
Okulları

Rumca
Basın

Yazarlar

Merih
Akalın

Zehra Akdoğan

Cengiz Aktar

Uğur Alper

Orhan Bahçıvan

Dr. Arı Balcı

Rüstem Batum

Şabo Boyacı
 
Doğan Cüceloğlu

Şuayip Dağıstanlı

Dilek Dalaklı

Önal Demirci

Tuğrul Eryılmaz

Aynur Gedik

Dr. Mehmet Gürsel

Hakan Kuyucu

Sevin Okyay

Hakan Onum

Dr. Erhan Özer

Dr. Ender Saraç

Robert Schild

Cem Şen

Aykut Tankuter

Umur Talu

Anna Turay

Metin
Yahya Üster

Aret Vartanyan

Dr. Nesrin Yetkin

Erol
Yurderi
Servisler
YENI Okurdan

Bizi desteklemek
İster misiniz?

Yardım

E-posta

Favorilerinize
Ekleyin

miniDEV'i
Tavsiye Et

İletişim

miniDEV'i
Ana Sayfanız yapın
|