



Ana
Sayfa
Demokrasi
Dikkat Çekenler
Önce Demokrasi
AB Yolunda
Haklarımız
Savaşa Hayır
Sivil Toplum
Sivil Anayasa
Minidev'in Amacı
Kültür
K Dergisi
Kültür-Sanat
Çevre
Gey-Lezbiyen Kültürü
L.G.B.T.T Yazıları
Alternatif Tıp
Başucu Yazıları
Cinsel Yaşam
Doğan Cüceloğlu İle İletişim Dünyası
Farklı Renkler, Farklı Kültürler
Süryani Kültürü
Yahudi Kültürü
Ermeni Kültürü
Rum Kültürü
Diğer
Minidev'de yazmak ister misiniz?
Reklamlarınız İçin
İletişim
YAZARLAR
|

Yaşayan
en eski kiliselerden:
Panayia Muhliotissa
Fatih
İlçesi'nde, Fener'de, Batı'da Firketeci Sokağı, Doğu ve Kuzey'de
Tevkii Cafer Mektebi Sokağı ile çevrilidir. Moğol Kilisesi
veya Kanlı Kilise adıyla da tanınır. Kilise, yüksek duvarlı,
küçük bir avlunun Kuzeydoğusunda yer alır. Avlu duvarı, yapıya
Kuzeyde batı, güneyde dogu köşelerde bitişir. Avlunun Güneybatısında
Ayia Anna Ayazması bulunur.

Kilisenin, eski bir manastırın yerinde bulunduğu ve tarihinin
10. yüzyıla kadar uzandığına ilişkin görüşler vardır. Burada bulunan
mozaik ikonaların Patrikhane Kilisesi'ndekilerle benzerligi nedeniyle,
bu kilisenin de 11. yüzyıl'da inşa edildiği ileri sürülür. 12.
yüzyıla kadar Maria Akropolitissa'ya ait olan kilisenin
bulunduğu manastırın mülkiyeti, bu dönemde VIII. Mihael'in
(hd 1259-1282) kızı Maria Paleologina'ya geçmiştir.

Yapının
Mogol Kilisesi olarak adlandırılmasına ilişkin öykü, Maria
Paleologina'nın Moğol Hanı Hulagu ile evlenmek için
ülkesinden ayrılmasıyla başlar. Hulagu'nun 1264'te ölümü üzerine
oğlu Abaka Han ile evlenmeye hazırlanırken, onun da 1282'de öldürülmesi
nedeniyle İstanbul'a dönen Maria Paleologina, mülk edindiği
manastırın yerinde kiliseyi inşa ettirir. Müller-Wiener
, 1261 'de inşa edilen kilisenin, 1266'da büyütülerek, merkezde
kubbe ve dört yarım kubbe ile örtülü plan tipinin uygulandığını,
1281'de de onarıldığını belirtir. R. Janin'e göre kilise,
yeniden inşası sırasında, Modeste tarafından resimlerle
bezenmiştir.

A. M. Schneider, kilisenin 13. yy'ın sonunda "Muchlion'luların"
(Tegea) yaşadığı semtte, "despoina ton Mogolion" adıyla inşa edildiğini,
1351'de "Moni tes Panagiotisses" olarak adlandırıldığını açıklar.
Basit planlı ve merkezi çevreleyen yarım kubbelerin yonca yaprağı
oluşturduğu yapıya, 14. asrın başlannda narteks de dahil çeşitli
eklemeler yapılmıştır. Kilisede narteksin üç kubbesinden ikisinde
mozaik izlerinin bulunduğu, doğu uçtaki tuğla işlemenin orijinal
olabileceği, batıda sonradan yapılan onarımlarda eski malzeme
kullanıldığı, çok sayıdaki nişin de Komnenos dönemi yapılarını
çağrıştırdığı belirtilir.

1351 'de Patrikhane'nin denetimine geçen kilise ve manastır, II.
Mehmed (Fatih) tarafından mimar Hristodulos'a verilmiştir.
I. Selim (1512-1520) ve III. Ahmed (1703-1730) dönemlerinde
kilisenin Rumların kullanımından alınması için başlatılan girişimler
de II. Mehmed'in fermanı nedeniyle sonuçsuz kalmıştır.
Kilise, 1583'te Tryphon, 1604'te Paterakis, 1669'da
Thomas Smith listelerinde yer almıştır.

17 yüzyıla gelindiğinde ise Moğol Kilisesi'ni camiye çevirmek
için harekete geçilir. Bu girişim Kantemiroğlu tarafından engellenmiştir.
1633, 1640 ve 1729'daki yangınlarda harap olan ve onarımlar sonucu
mimarisi farklılaşan kilise, kitabesine göre 1731'de restore edilmiştir.
Muhliotissa Kilisesi, İstanbul'da fetihten önce inşa edilmiş
ve günümüze kadar Rum Ortodoksların ibadet mekanı olarak işlevini
sürdürmüş tek Bizans yapısıdır.

Kilise
orijinalinde ortada kubbe ve dört yönde yanm kubbelerin örttüğü,
''tetraconchos'' plan tipine sahip iken, çeşitli dönemlerde
yapılan degişiklik ve eklemelerle farklılaştınlmıştır. Dışta kareye
yakın düzgün olmayan dikdörtgen planlı ve kırma çatı ile örtülü
kilisenin kuzeydoğusunda bulunan, sekizgen kaide üzerinde silindirik
kasnaklı kubbenin örtüsü, basık konik çatıdır. Kuzeyinde ve güneydoğusunda
orijinal planına uygun olan yapı, batısında ve güneyinde uzunlamasına
büyütülmüştür.

Kilisenin
güneybatı köşesinde baldaken tipi çan kulesi vardır. Çan kulesi
hizasında batıda yer alan kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen
planlı narteks, payeler ve bunlan bağlayan yuvarlak kemerli arkad
ile avluda sınırlanır. İçte ve dışta tamamen sıvalı olan yapının
güney cephesinde kaba yonu taş ve tuğla kullanımı görülür. Pencere
kemerlerinin tuğla ile örüldüğü cephelerde yer yer devşirme malzeme
vardır.

Kilisenin
örtü sisteminde, duvar payelerini bağlayan yuvarlak kemerlerin
oluşturduğu pandantiflerle geçilen yüksek kasnağın üzerinde kubbe
bulunur. Yapının kuzeybatı köşesinde, pandatiflerle geçilen küçük
basık bir kubbe daha vardır. Merkezi mekanın batısındaki bölümün
örtüsü beşik tonozdur. Taşıyıcı sırasının sınırladığı mekanları
güneyde dört çapraz tonoz, galerinin bulunduğu bölümü ise iki
çapraz tonoz örtmektedir. Nartekste üç takviye kemerinin böldügü,
kuzey-güney doğrultusundaki beşik tonozun her bölümü, ters yönde
ve karşılıklı sivri tonoz başlangıçlan ile dilimlenmiştir.

Girişler
dikdörtgen açıklıklardır. Yapının güneyinde, altta ve üstte üçer
pencereli iki sıra vardır. Alttaki pencereler enlemesine dikdörtgen
açıklıklardır. Kuzeydeki üç pencereden doğudaki, içten örülerek
kapatılmıştır.

Doğuda
bulunan iki pencere ile batıda üç pencere üstte ve güneye yakındır.
Galerideki bir pencere, çatıya çıkış amacıyla kullanılmaktadır.
Batıda alt hizada; girişin güneyinde iki pencere; güneybatı köşedeki
mekanın kuzeyinde iki, batısında bir pencere yer alır. Kubbenin
batısında bir, kasnakta ise üçü örülmüş sekiz pencere bulunur.
Yapıdaki pencereler dikdörtgendir.

Naosun
doğusunda yer alan ahşap ikonostasis, güney yanındaki ahşap despot
koltuğu ve kuzeydoğudaki ahşap ambon oyma ve kabartma tekniğinde
bitkisel motiflerle bezelidir. Yoğun ahşap işçiliği ve tarihi
önemi ile benzerleri arasındadır. Ayırt edilen ikonostasisin alt
sırasında bulunan ikonalar 1884 tarihli ve kabartma tekniği ile
işlenmiş gümüş kaplama eserlerdir.

Diğer
yazılar
için tıklayın
|
|

FARKLI RENKLER FARKLI KÜLTÜRLER

SÜRYANİ
KÜLTÜRÜ

ERMENİ
KÜLTÜRÜ

YAHUDİ
KÜLTÜRÜ

RUM
KÜLTÜRÜ

Tarihçe

Bayramlar
ve
Özel Günler

Büyükada
Rum
Yetimhanesi

İoannis
Papadopulos

Rum
Ortodoks
Patrikhanesi

Rum
Cemaatleri

Rum
Okulları

Rumca
Basın

Yazarlar

Merih
Akalın

Zehra Akdoğan

Cengiz Aktar

Uğur Alper

Orhan Bahçıvan

Dr. Arı Balcı

Rüstem Batum

Şabo Boyacı
 
Doğan Cüceloğlu

Şuayip Dağıstanlı

Dilek Dalaklı

Önal Demirci

Tuğrul Eryılmaz

Aynur Gedik

Dr. Mehmet Gürsel

Hakan Kuyucu

Sevin Okyay

Hakan Onum

Dr. Erhan Özer

Dr. Ender Saraç

Robert Schild

Cem Şen

Aykut Tankuter

Umur Talu

Anna Turay

Metin
Yahya Üster

Aret Vartanyan

Dr. Nesrin Yetkin

Erol
Yurderi
Servisler
YENI Okurdan

Bizi desteklemek
İster misiniz?

Yardım

E-posta

Favorilerinize
Ekleyin

miniDEV'i
Tavsiye Et

İletişim

miniDEV'i
Ana Sayfanız yapın
|