



Ana
Sayfa
Demokrasi
Dikkat Çekenler
Önce Demokrasi
AB Yolunda
Haklarımız
Savaşa Hayır
Sivil Toplum
Sivil Anayasa
Minidev'in Amacı
Kültür
K Dergisi
Kültür-Sanat
Çevre
Gey-Lezbiyen Kültürü
L.G.B.T.T Yazıları
Alternatif Tıp
Başucu Yazıları
Cinsel Yaşam
Doğan Cüceloğlu İle İletişim Dünyası
Farklı Renkler, Farklı Kültürler
Süryani Kültürü
Yahudi Kültürü
Ermeni Kültürü
Rum Kültürü
Diğer
Minidev'de yazmak ister misiniz?
Reklamlarınız İçin
İletişim
YAZARLAR
|


Ermeni tarihinden önde gelen
isimler:
Patrik I. Hovagim ve IX. Hovhannes
Bazen toplumların kaderleri, bireylerin karar ve eğilimlerinde
gizlidir. Bu yazıda tanıtmaya çaılşacağımız iki isim de ülkemizdeki
Ermeni cemaatının geleceği için birer kilometre taşı sayılırlar.
İlkin, Fatih Sultan Mehmet ile yakınlık kurarak Ermeni cemaatının
İstanbul'a, payitahta yerleşmesini sağladığı için ayrıca şöhret
sahibi olan I. Hovagim, bu özelliği ile de, ilk İstanbul Ermeni
patriğidir. Hayatı hakkında çok az şey bildiğimiz I. Hovagim'in,
İstanbul'un fethinden önce Kütahya, Bursa, Filibe ve Konstantinopolis
episkoposluğu ve ruhani önderliği yaptığı kayıtlıdır.

Hovagim, fetih öncesinde II. Mehmed'le (Fatih) tanışıyordu. Bir
dostluk döneminden sonra, rivayete göre fetih olayı hakkında yaptığı
ve gerçekleşen kehanet üzerine Fatih ile daha da samimi oldu.
Kimi kaynaklara göre sadece bu samimiyeti yüzünden, daha gerçekçi
kabul edebileceğimiz diğer görüşlere göre ise yeni başkentte bulunan
yerli Rum çoğunluğu sadık ve güvenilir bir tebaa ile dengelemek
için Fatih Bursa'dan Ermeni aileler getirtti ve bunun için I.
Hovagim'in gücünden yararlandı.

Fatih, Ermeni halkın ruhani önderliğini temin amacıyla 1461 'de
Ermeni Patrikliği'ni kurmasına destek oldu. Eski dostu olan Bursa
ruhani önderi Episkopos Hovagim'i de İstanbul'a getirterek bu
yeni makama atadı. Kendisine "Patrik" sıfatının yanında, zaten
İİstanbul'da mevcut bulunan Rum patriğine eşdeğer haklar tanıdı.
Daha sonraki tarihlerde Osmanlı İmparatorluğu Doğu ve Batı sınırlarını
genişlettikçe, fethedilen bölgelerdeki Ermeni halkı İstanbul'a
getirilerek yerleştirildi. 1475'te Kırım Yarımadası'ndaki Kefe
şehrinden getirilen Ermeniler, bunların arasında ilk sıradadırlar.
Böylece başkentin Ermeni nüfusu, bir hükümet politikası çerçevesinde,
artırılır.

I.
Hovagim, 1474'te, (Kimi kaynaklara göre ise 1477'de) vefat eder.
Diğer bazı kaynaklar ise İstanbul Ermeni toplumunun ikinci patriği
olan Episkopos I. Nigogayos'un patrikliğe seçiliş tarihini göz
önünde bulundurarak 1478 tarihini I. Hovagim'in ölüm tarihi olarak
kabul etmeyi doğru bulurlar. I. Hovagim, fetihten sonra İstanbul'da
Ermeni Patrikliği'nin kurulmasındaki etkin rolü, yeni kurulan
İstanbul Ermeni cemaatinde yapılan ilk düzenleme çalışmalarındaki
çabalarıyla tarihe geçmiştir.

En
az Hovagim kadar önemli olan ve cemaatinin kaderini etkileyen
başka bir patrik de IX. Hovhannes'tir. İstanbul Ermeni Patrikliği
için yaptıkları, bu Patrikliğin kurulması kadar önemlidir. IX.
Hovhannes (Golod), 1678'de Bitlis'te doğmuş, 12 Şubat 1741'de
İstanbul'da ölmüştür. Eğitimci, reformcu ve fikir adamıdır. Bitlis'te
doğduğu için adına Pagişetzi (Bitlisli), aşırı kısa boylu olduğu
için de Golod (kısa boylu) sıfatları eklenen Hovhannes'in din
adamı olmadan önceki adına kayıtlarda rastlanmıyor. İlköğrenimini
Bitlis 'teki Amrdol (veya Amlorti Surp Garabed) Manastırı'nda
görmüş. Dönemin önemli ilim adamı ve teologu Şirvanlı Krikor'un
ögrencisi olmuş. 1700'de Başepiskopos Vartanp Pağışetzi'den din
adamlığı rütbesi aldıktan sonra Kudüs'e gidip döner. Kudüs'ün
durumunu düzeltmek için harcadığı gayret saygıyla anılır. Bu görevi
yapabilmesi için ileri gelenlerin önerisiyle İstanbul'da patrik
seçilerek 1715'te IX. Hovhannes adıyla tahta çıkar. Onun çabalarıyla
1717'de Kudüs ve İstanbul patriklikleri birbirinden ayrılır.

Ertesi
yıl meydana gelen Kumkapı yangınında (6 Temmuz 1718) kül olan
patriklik kilisesi, yalnız 70 gün içerisinde eskisinden on kat
daha güzel olarak inşa edildi. Misyonerlerin çabalan sonucu Katolikliğe
geçen Ermeniler için birçok kez çağrıda bulunmasına karşın, hiçbir
olumlu yanıt alamadı. 18-28 Şubat 1726'da Kumkapı Patriklik Kilisesi'nde
Başpatrik Ulnialı (bugün Süleymanlı) Garabed tarafından episkopos
takdis edildi. Kısa süre sonra ''başepiskoposluk'' sıfatını da
aldı

Hovhannes
Golod'un maddi desteği ve çabalarıyla İstanbul'da birçok kitap
yazıldı, çevrildi ve yayımlandı. Bunlardan sadece çevirilerin
sayısı 20'yi buluyor. Övünülecek insanlar yetiştirmiştir; 20'yi
aşkın öğrencisinden 8'i başepikopos, biri de (Hagop Nalyan) İstanbul
patriği olmuştur.

Patrik
Golod döneminde Kumkapı Patriklik, Ortaköy Surp Asdvadzadzin,
Üsküdar Surp Garabed ve Surp Haç, Balat Surp Hreşdagabet, Galata
Surp Krikor Lusavoriç kiliseleri yeniden inşa edildi. Samatya'daki
Surp Kevork ve Hasköy'deki Surp İstepanos kiliseleri de onarılan
ibadethaneler arasında gösterilir. Tüm hayatını onarımlara, reformlara,
eğitime ve kültüre adayan Hovhannes Golod'un naaşı Karaköy'deki
Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi girişine defnedilmiştir. İstimlakle
1958 yılında yıkılan kilisenin tekrar inşası sırasında (1966)
kemikleri kilisenin altında yapılan mezarda toplanır. 500 yılı
aşkın İstanbul Ermeni patrikliği tarihinde tahta çıkan en önemli
patriklerin başında gelen IX. Hovhannes Golod için 1978'de doğumunun
300. yılı dolayısıyla gerek İstanbul, gerekse yurt dışında geniş
çaplı anma günleri düzenlenmiştir.
Diğer yazılar için tıklayın
|
|
|

FARKLI RENKLER FARKLI KÜLTÜRLER

SÜRYANİ
KÜLTÜRÜ

YAHUDİ
KÜLTÜRÜ

RUM
KÜLTÜRÜ

ERMENİ
KÜLTÜRÜ

Ermenilerin
Kökeni

Bayramlar

Kiliseler

Kültür

Müzik

Yemekler

Aileler
ve
İnsanlar

Yazarlar

Merih
Akalın

Zehra Akdoğan

Cengiz Aktar

Uğur Alper

Orhan Bahçıvan

Dr. Arı Balcı

Rüstem Batum

Şabo Boyacı
 
Doğan Cüceloğlu

Şuayip Dağıstanlı

Dilek Dalaklı

Önal Demirci

Tuğrul Eryılmaz

Aynur Gedik

Dr. Mehmet Gürsel

Hakan Kuyucu

Sevin Okyay

Hakan Onum

Dr. Erhan Özer

Dr. Ender Saraç

Robert Schild

Cem Şen

Aykut Tankuter

Umur Talu

Anna Turay

Metin
Yahya Üster

Aret Vartanyan

Dr. Nesrin Yetkin

Erol
Yurderi
Servisler
YENI Okurdan

Bizi desteklemek
İster misiniz?

Yardım

E-posta

Favorilerinize
Ekleyin

miniDEV'i
Tavsiye Et

İletişim

miniDEV'i
Ana Sayfanız yapın
|