|
Benim ailem sağlıklı mı, sağlıksız mı?
Nasıl anlayacağım?
Bu
yazının başlığını oluşturan soruyu kendinize soruyorsanız, bu yazım
size yol gösterici olacaktır. Bu yazımda sağlıklı ve sağlıksız aileyi
karşılaştırmak istiyorum. Sağlıklı ve sağlıksız aile kendilerini
aşağıdaki dört temel boyutta farklı farklı belirler. Bunlar:
 1.
Kişinin kendi özüne saygısı:
A- Sağlıklı ailede aile üyeleri kendilerini değerli, onurlu
ve anlamlı bulurlar. Kişinin kendini değerli bulması ve saygı duyması
doğal durumdur. BRT'de pazar sabahları Temiz Aile Temiz Gelecek:
Doğan Cüceloğlu ile Sohbetler Programı'nda üzerinde durduğum
beş varoluş boyutları, kişinin kendini değerli, onurlu ve anlamlı
bulmasının temelinde yatar. Kişilerin beş varoluş boyutunu yaşamaları
ve yaşatmaları, yani kişilerin kendi özlerine saygıları, sağlıklı
ailedeki ilişkilerde bilincin odak noktasını oluşturur (Beş varoluş
boyutunu daha sonra bir dizi makale yapacağım; daha sonra da bir
kitap haline getireceğim. Gelişmelerden sizi haberdar ederim).
B- Sağlıksız ailede ise aile üyeleri kendilerini değerli
bulmazlar; çünkü ailede beş varoluş boyutunu yaşamazlar ve yaşatmazlar.
Kişinin kendini değerli bulması ve kendine saygı duyması sağlıksız
ailenin önem verdiği birşey değildir; sağlıksız ailede bilinç insanların
birbirlerini denetlemeleri ve baskı altına almaları üstüne odaklanmıştır.
O nedenle, kişinin kendini onurlu ve değerli bulması sağlıksız ailede
doğal bir durum değildir; az rastlanan bir durumdur.
2. İletişim:
A- Sağlıklı ailede iletişim dolaysız, açık seçik, ayrıntılı
ve dürüsttür. Kişiler birbirlerine değer verdikleri ve güvendikleri
için iç dünyalarını, algılamalarını, duygu ve düşüncelerini olduğu
gibi, tüm ayrıntılarıyla paylaşmak isterler.
B- Sağlıksız ailede kişiler birbirlerine gerçekte değer
vermedikleri ve ayrıca birbirlerine güvenemedikleri için, iç dünyalarını
rahatlıkla paylaşamazlar. Bu nedenle, sağlıksız ailede iletişim
dolaylıdır, belirsizdir ve dürüst değildir; yalan çoktur. Savunucu
iletişim, sağlıksız ailenin en belirgin özelliğidir.
3. Aile kuralları:
A- Aile kuralları sağlıklı ailede açık seçik ifade
edilmiştir, belirgindir ve esnektir; duruma göre yorumlanarak, gerekirse
esnetilerek uygulanır, katı değildir, akla yatkındır. Sağlıklı ailede
aile üyeleri, aile kurallarını tartışma konusu yapabilir ve gerekiyorsa
değiştirebilirler.
B- Sağlıksız ailede ailenin davranışlarını düzenleyen kurallar
çoğu kere açık seçik ifade edilmemiştir, gizlidir. Ne var ki, bu
kurallar gizli olmasına rağmen katıdır, insafsızdır, tartışılamaz
ve değiştirilemez. Daha doğrusu kurallar otorite durumunda olan
kişinin keyfine göre tanımlanır ve uygulanır.
4. Toplumla ilişki:
A- Sağlıklı ailede aile üyelerinin toplumla ilişkisi yoğundur,
ama toplumsal beklentilerin altında ezilmezler. Gerçekçi bir umut
vardır; her aile üyesinin geleceğe dönük, kendisine heyecan ve şevk
veren bir umudu vardır.
B- Sağlıksız ailede insan ilişkileri korkuya dayalı olduğu
için, toplumla ilişkileri de ya karşıdakine yaranmaya veya onu ezmeye
yönelir. Yani, aile üyeleri geleceğini garanti altına almak isterken
ya karşıdakine yalakalık yaparak, onun gücünden yararlanmaya çalışır;
ya da ona baskı yaparak, onu korkutarak, onu istedikleri yönde kullanmaya
çabalar.
Sağlıklı
birey, sağlıklı demokratik toplumun temel taşıdır ve ancak sağlıklı
ailede yetişir. Geliştiren ailede olduğu kadar, geliştiren şirkette
de bu boyutlar önemini korur. Gönül diler ki, ülkemizde hem evde,
hem iş yerinde lider durumunda olan kişiler, yukarıda belirttiğim
dört boyuta duyarlılık göstererek toplumunun demokratikleşmesine
olumlu katkıda bulunsunlar.
Diğer yazıları için tıklayın
|
